Fiziksel aktivitenin iyi oluş üzerinde nasıl bir etkisi vardır?
Fiziksel aktivite, iyi oluşumuzu (wellbeing) artırmak için büyük bir potansiyele sahiptir. 10 dakikalık kısa bir tempolu yürüyüş bile zihinsel uyanıklığımızı, enerjimizi ve olumlu ruh halimizi yükseltebilir.
Düzenli fiziksel aktiviteye katılım, benlik saygımızı artırabilir ve stres ve kaygıyı azaltabilir. Ayrıca mental sağlığımızla ilgili güçlüklerin gelişmesini önlemede ve güçlük yaşayan kişilerin yaşam kalitelerini iyileştirmede rol oynar.
Ruh Halimize Etkisi
Fiziksel aktivitenin ruh halimiz (modumuz) üzerinde olumlu bir etkisi olduğu kanıtlanmıştır. Bir araştırmada, insanlardan fiziksel aktivite dönemlerinden ve hareketsizlik dönemlerinden hemen sonra ruh hallerini derecelendirmeleri istenmiştir. Araştırmacılar, katılımcıların fiziksel olarak aktif olduktan sonra, hareketsizlik dönemlerine kıyasla daha mutlu, daha uyanık ve daha sakin hissettiklerini bulmuşlar.
Ayrıca, fiziksel aktivitenin ruh hali üzerindeki etkisinin, ruh hali başlangıçta düşükken daha da yüksek olduğu bulunmuştur.
Stresimiz Üzerindeki Etkisi
Bizi tehdit altında hissettiren olaylar meydana geldiğinde, vücudumuzun savunması devreye girer ve çeşitli rahatsız edici fiziksel semptomlar hissetmemize ve farklı davranmamıza neden olabilecek bir stres tepkisi yaratır. Duygular bu esnada daha yoğundur.
Stresin en yaygın fiziksel belirtileri uyku sorunları, terleme ve iştahsızlıktır. Bunun gibi semptomlar, vücudumuzdaki stres hormonlarının hızlanmasıyla tetiklenir – bu, “savaş ya da kaç” tepkisi olarak bilinir-.
Fiziksel egzersiz, stresi azaltmada çok etkili olabilir. Çalışan yetişkinler üzerinde yapılan araştırmalar, oldukça aktif bireylerin daha az aktif olan bireylere kıyasla daha düşük stres oranlarına sahip olma eğiliminde olduğunu bulmuştur.
Benlik Saygımız Üzerindeki Etkisi
Egzersiz sadece fiziksel sağlığımız üzerinde olumlu bir etkiye sahip olmakla kalmaz, aynı zamanda benlik saygımızı da artırabilir. Benlik saygısı, kendimiz hakkında nasıl hissettiğimiz ve kendi değerimizi nasıl algıladığımızdır. Mental sağlığımızın ve yaşam stresleriyle başa çıkma yeteneğimizin önemli bir göstergesidir.
Fiziksel aktivitenin benlik saygısı ve benlik değerimiz üzerinde olumlu bir etkisi olduğu gösterilmiştir. Bu ilişki çocuklarda, ergenlerde, genç yetişkinlerde, yetişkinlerde ve yaşlılarda ve hem erkeklerde hem de kadınlarda bulunmuştur.
Depresyon ve Anksiyete Üzerindeki Etkisi
Fiziksel aktivite, depresyon için alternatif bir tedavi olabilir. İlaç ve/veya psikoterapi ile birlikte kullanılabilir.
Fiziksel aktivite, bazı insanların antidepresan almaya veya psikoterapi ve danışmanlık hizmetinden faydalanmaya bağlı olarak algıladıkları etiketlere sahip değildir ve çok az yan etkisi vardır.
Fiziksel aktivite, hafif semptomları olan kişilerde kaygı düzeylerini azaltabilir ve ayrıca klinik kaygıyı tedavi etmede yardımcı olabilir. Fiziksel aktivite herkese açıktır, maliyeti azdır ve kendi kendini yönetmeyi destekleyebilen güçlendirici bir adımdır.
Yaşlılarda Bunama ve Bilişsel Gerileme
Sağlık hizmetlerindeki gelişmeler, artan yaşam beklentisine ve 65 yaş üstü insan nüfusunun artmasına neden oldu. Yaşam beklentisindeki bu artışın yanı sıra demans (bunama) ile yaşayan ve bilişsel gerileme yaşayan kişilerin sayısında artış olmuştur. Demansın ana semptomu hafıza kaybıdır ve maalesef ilerleyici bir hastalıktır.
Dikkat ve konsantrasyon gibi bilişsel işlevlerde azalma, bunama geliştirmeyenler de dahil olmak üzere yaşlı insanlarda görülür.
Demans için risk faktörlerinin incelendiği çalışmalarda fiziksel aktivite koruyucu bir faktör olarak tanımlanmıştır. Halihazırda hastalığı geliştirmiş kişiler için fiziksel aktivite, işlevsellikte daha fazla düşüşü geciktirmeye yardımcı olabilir. Araştırmalar, günlük fiziksel aktiviteye katılan yetişkinler için yaklaşık %20 ila %30 daha düşük depresyon ve bunama riski olduğunu göstermektedir. Fiziksel aktivite, demansı olmayan kişilerde bilişsel gerileme yaşama olasılığını da azaltabilmektedir.
Yaşadığınız korku ya da kaygıyla bireysel olarak başa çıkmakta zorlanıyorsanız profesyonel destek alabilirsiniz.
Uzman Klinik Psikolog Bahar YASİN